دژاوو چيست؟ آشناپنداري يكي از جذاب‌ترين تجربه‌هايي است كه تقريباً براي همه ما پيش آمده است. در اين شرايط فرد احساس مي‌كند صحنه‌اي را از قبل ديده و يا صدايي را شنيده است. احتمالاً شما نيز تجربه پيش ديده را داشته‌ايد؛ و اين حالت باعث شده تا حداقل براي مدت كوتاهي احساس هيجان داشته باشيد. به همين خاطر برايمان جذاب است كه بدانيم دژاوو چيست؟ چه دلايلي دارد؟ و چرا آن را تجربه مي‌كنيم؟ ما در اين مطلب سعي مي‌كنيم دژاوو را از ابعاد مختلف آن بررسي كنيم.

منبع: دژاوو يا آشناپنداري | علت و انواع دژاوو

دژاوو چيست؟

دژاوو يك كلمه فرانسوي به معني “از قبل ديده شده” است؛ و در زبان فارسي به آن آشناپنداري يا پيش ديده مي‌گويند. در اين حالت فردي كه قبلاً هرگز در يك موقعيت يا وضعيت قرار نگرفته ناگهان آن محيط برايش حالت آشنا پيدا مي‌كند. به‌طوري‌كه انگار قبلاً در آن محيط يا وضعيت بوده و آن را تجربه كرده است. براي مثال ممكن است شما براي اولين‌بار به يك شهر مسافرت كرده باشيد اما ناگهان احساس كنيد قبلاً در اين شهر حضور داشته‌ايد.

انواع دژاوو

دژاوو مي‌تواند انواع مختلفي داشته باشد. سه نوع اصلي آشناپنداري وجود دارد كه عبارت‌‌ است از:

از قبل شنيده شده

فرد اطمينان دارد كه چيزي را قبلاً شنيده است؛ اما از جزئيات زمان و مكان شنيدن آن اطلاعي ندارد؛ و همچنين ترديد دارد كه شنيدن آن را تصور كرده باشد. اصطلاحاً به اين مورد دژا آنتندو مي‌گويند.

از قبل ديده شده

فرد اطمينان دارد كه چيزي را قبلاً ديده است؛ اما از جزئيات زمان و مكان ديدن آن اطلاعي ندارد؛ و همچنين ترديد دارد كه ديدن آن را تصور كرده باشد. اصطلاحاً به اين مورد دژاويزيت مي‌گويند.

از قبل تجربه شده

فرد اطمينان دارد كه چيزي را قبلاً تجربه كرده است؛ اما از جزئيات زمان و مكان تجربه آن اطلاعي ندارد؛ و همچنين ترديد دارد كه تجربه آن را تصور كرده باشد. اصطلاحاً به اين مورد دژاووكو مي‌گويند.

دژاوو يا آشناپنداري چگونه اتفاق مي‌افتد

علل مختلفي براي دژاوو بيان شده اما تابه‌حال هيچ يك از فرضيه‌ها نتوانستند به طور كامل اين پديده را توضيح دهند. بااين‌حال مهم‌ترين دلايلي كه براي پيش ديده مطرح شده به شرح زير است.

1- انتقال اطلاعات در مغز

هنگامي كه براي درك يك پديده اطلاعات از يك سمت مغز به سمت ديگر آن در حال انتقال است، تأخير بسيار كوتاهي رخ مي‌دهد كه باعث مي‌شود مغز دو بار اطلاعات را دريافت و پردازش كند. در اين حالت مغز گول مي‌خورد و فرد تصور مي‌كند آن اتفاق دو بار رخ داده است.

2- شباهت بين محيط‌ها

برخي محيط‌ها و موقعيت‌ها شباهت زيادي با يكديگر دارند و ذهن انسان در محيط جديد ممكن است همان محيط قبلي را تداعي كند.

3- خواب ناكافي

يكي ديگر از مسائلي كه با آشناپنداري ارتباط مثبت دارد خواب ناكافي است. كساني كه به‌اندازه كافي نمي‌خوابند بيشتر دچار دژاوو مي‌شوند‌. علاوه بر اين خستگي، استرس، مسافرت زياد از جمله عواملي هستند كه احتمال تجربه پيش ديده را بيشتر مي‌كنند.

4- اختلال در حافظه

دژاوو مي‌تواند به دليل اختلال جزئي در حافظه رخ دهد. هنگامي كه مغز اطلاعات را دريافت مي‌كند براي بازشناسي يا بازگرداني اطلاعات از حافظه نياز دارد تا مسير مشخصي را از حافظه حسي به سمت حافظه كوتاه‌مدت و در نهايت تا حافظه بلندمدت طي كند. گاهي اوقات اطلاعات موجود در حافظه كوتاه‌مدت براي رسيدن به حافظه بلندمدت دچار اختلال مي‌شود و باعث تجربه آشناپنداري مي‌شود به‌طوري‌كه ذهن چيزي را كه در حال حاضر در حال رخ‌دادن است با خاطره‌اي در گذشته اشتباه مي‌گيرد.

5- حواس‌پرتي يا شكاف ادراكي

نظريه شكاف ادراكي معتقد است وقتي شما روي يك موضوع خاص تمركز كرده‌ايد و بعد آن را رها مي‌كنيد ممكن است مغزتان در دو جهت مختلف شروع به پردازش و فعاليت كند. در اين حالت بخش هيپوكامپ كه مسئول يادگيري است براي مدتي گيج مي‌شود و شما آشناپنداري را تجربه مي‌كنيد. به همين خاطر است كه گفته مي‌شود هرچقدر در يك موقعيت حواس‌پرت‌تر باشيد احتمال دژاوو بيشتر است. اما اگر بتوانيد تمركزتان را روي يك موضوع جمع كنيد احساس پيش ديده از بين مي‌رود.

6- صرع

تجربه دژاوو اگر به‌صورت محدود باشد مشكلي ندارد و ممكن است براي هر فردي رخ دهد اما اگر دفعات تجربه آن افزايش پيدا كرد معمولاً نشان‌دهنده يك اختلال است. عمدتاً كساني كه به صرع مبتلا مي‌شوند به‌دفعات تجربه آشناپنداري را گزارش مي‌كنند.

7- نظريه تناسخ

تناسخ معتقد است روح ما قبل از زندگي فعلي در يك جسم ديگر زندگي مي‌كرده است. به عبارتي هركدام از ما بر اساس اين نظريه تابه‌حال چندين بار و در جسم‌هاي مختلف زندگي كرده‌ايم. نظريه تناسخ براي توجيه دژاوو معتقد است صحنه‌هايي كه به نظر ما آشنا مي‌آيند همان‌هايي هستند كه در زندگي قبلي ما نيز وجود داشته يا حداقل مشابه آن را تجربه كرده‌ايم. بااين‌حال بايد به اين نكته دقت داشت كه نظريه تناسخ از نظر علمي تأييد نشده است.

8- روياي صادقه

روياي صادقه يا آگاهي‌دهنده يكي ديگر از نظريه‌هايي است كه تلاش مي‌كند دژاوو را توضيح دهد. اين ديدگاه معتقد است بسياري از ما و به‌خصوص كساني كه از حس ششم و شهود بهتري برخوردار باشند صحنه‌هايي كه قرار است در زندگي اتفاق بيفتد را قبل‌تر در خواب مي‌بينند. به همين خاطر وقتي مجدداً با آن روبه‌رو مي‌شوند احساس مي‌كنند كه اين موقعيت براي آنها آشنا است.

چه كساني دژاوو را تجربه مي‌كنند؟

تاكنون پژوهش معتبري دررابطه‌با شيوع آشناپنداري صورت نگرفت است؛ اما به‌طور كلي مي‌توان گفت اكثر انسان‌ها در طول زندگي حداقل يك‌بار پيش ديده را تجربه مي‌كنند. در اين بين جوانان ۱۵ تا ۲۵ساله بيشترين ميزان تجربه دژاوو را گزارش كرده‌اند. علاوه بر اين كودكان هم مي‌توانند تجربه اين شرايط را داشته باشند. بااين‌حال باتوجه‌به ويژگي خيال‌پردازي كودكان خصوصاً كودكان زير ۶ سال نمي‌توان از اين موضوع اطمينان حاصل كرد.

دژاوو و موقعيت‌هايي كه آن را تحريك مي‌كنند؟

فشارهاي رواني

تحقيقات نشان داده است كه استرس يا فشار رواني يكي از عواملي است كه روي تجربه دژاوو تأثير مي‌گذارد. به‌عبارت‌ديگر هرچقدر فشار رواني براي يك فرد بيشتر باشد احتمال تجربه آشناپنداري نيز بيشتر مي‌شود.

مسافرت

يكي ديگر از شرايطي كه باعث مي‌شود شما دژاوو را بيشتر تجربه كنيد سفر است. آمارها بيانگر اين هستند كه افرادي مثل خلبان‌ها يا توريست‌ها كه بيش‌تر به مسافرت مي‌روند تجربه بيشتري از آشناپنداري را نيز گزارش مي‌كنند.

تحصيلات و جايگاه اجتماعي

شايد برايتان جالب باشد اگر بگوييم ميزان تحصيلات و موقعيت اجتماعي افراد نيز روي تجربه دژاوو تأثير مي‌گذارد. معمولاً كساني كه مدرك تحصيلي بالاتري دارند و يا در موقعيت اجتماعي مهم‌تري هستند بيشتر اين تجربه را گزارش مي‌كنند.

دژاوو و اهميت مشاوره

همان‌طور كه گفتيم آشناپنداري پديده‌اي است كه تقريباً براي همه ما اتفاق مي‌افتد. به همين خاطر تجربه اين موضوع چيزي نيست كه قرار باشد شما را نگران كند. اما اگر اخيراً بيش از حد درگير اين موضوع شده‌ايد بهتر است راجع به اين مسئله از يك روان‌شناس كمك بگيريد. تجربه مرتب و بيش از حد دژاوو مي‌تواند نشانگر يك اشكال در سيستم مغزي شما باشد. پس بهتر است آن را جدي بگيريد و براي پيگيري بيشتر اين مسئله از يك متخصص كمك بگيريد.

براي دريافت مشاوره در زمينه آشناپنداري و دژآوو مي‌توانيد در هر زمان از روز براي مشاوره تلفني با برترين متخصصان در مركز مشاوره روانشناسي ذهن نو از طريق شماره 02191002360 تماس بگيريد.

سؤالات متداول

آيا دژاوو خطرناك است؟

در حالت عادي تجربه آشناپنداري ممكن است براي هر فردي پيش بيايد و مي‌تواند يك تجربه هيجان‌انگيز و بي‌خطر باشد. اما هنگامي كه تعداد دفعات تجربه پيش ديده افزايش پيدا كند مي‌تواند نشان‌دهنده يك مشكل و خطر جدي باشد. در اين شرايط بهتر است هرچه سريع‌تر با يك روان‌شناس مشورت كنيد.

سوالي داريد؟ با ما تماس بگيريد

تماس با برترين مشاوران از طريق تلفن ثابت در سراسر كشور از 8 صبح الي 12 شب حتي ايام تعطيل

سراسر كشور :9099070354

جهت مشاوره تلفني با موبايل و رزرو وقت حضوري

شماره تماس با موبايل : 02191002360

منبع: دژاوو يا آشناپنداري | علت و انواع دژاوو